Het kabinet wil dat er tot 2030 jaarlijks 100.000 woningen worden gebouwd om het woningtekort op te lossen. Provincies hebben door middel van biedingen aangegeven hoeveel zij hiervan kunnen realiseren. Het EIB concludeert nu dat de productie in acht van de twaalf provincies nog altijd onder die doelstelling ligt. Alleen de woningbouw in de noordelijke provincies en Limburg loopt in lijn met de plannen. De onderzoekers stellen dat er eerder stagnatie of terugval dreigt dan dat het aantal nieuwe woningen zal stijgen.

Zo is een punt van zorg de stikstofcrisis, die volgens het EIB kan leiden tot de vertraging of wegvallen van woningbouwprojecten. Het onderzoeksinstituut haalt daarbij het schrappen van de bouwvrijstelling door de Raad van State aan. Uit eerder onderzoek van het EIB kwam naar voren dat dit leidt tot 10.000 minder bouwvergunningen tussen 2022 en 2027. Dat noemen de onderzoekers een "vrij bescheiden effect", dat echter wel bovenop de "andere problemen" komt.

Infrastructuur voor grotere problemen

De onderzoekers verwachten overigens dat de stikstofproblematiek voor infrastructuur grotere problemen zal opleveren dan bij de woningbouw, al heeft het EIB de effecten nog niet in beeld. Maar dat betekent volgens hen wel dat de problemen "aanzienlijker" kunnen zijn voor grote woningbouwprojecten in combinatie met omvangrijke infrastructuur. Die problemen zouden met name kunnen gaan spelen in Gelderland, Utrecht, Overijssel en Noord-Brabant, "waar grote infraprojecten en Natura 2000-gebieden in elkaars nabijheid liggen".

Het EIB erkent dat er een "stevige tegenwind" is op de woningmarkt. "Er zullen in de komende tijd scherpe keuzes moeten worden gemaakt van wat wel en niet meer kan om de woningnood effectief te bestrijden. Geconcludeerd moet worden dat deze uitdaging nog niet overal voldoende onder ogen wordt gezien en daar waar dit wel het geval is, heeft het veelal nog niet geleid tot bijstelling van beleid dat past bij de nieuwe werkelijkheid", stelt het onderzoeksinstituut.

Tóch mogelijkheden

Maar het EIB ziet desondanks wel degelijk mogelijkheden om de ambities door te zetten. Zo zou gekeken kunnen worden naar het aanwijzen van bouwlocaties waarop snel woningen te realiseren zijn. De huidige plannen moeten daarnaast kritisch worden beoordeeld op de haalbaarheid ervan. Ook zouden volgens het EIB naast de voordelen ook de nadelen mee moeten wegen bij het nemen van beslissingen om de woningnood op te lossen.