De stikstofproblematiek ontstond in 2019, toen de Raad van State oordeelde dat het hele stelsel waarmee de overheid de stikstofuitstoot reguleerde in strijd was met Europese natuurwetgeving. Na de uitspraak van de hoogste bestuursrechter liep de vergunningverlening grotendeels vast - en daarmee bijvoorbeeld ook de bouw. Voordat de coronacrisis uitbrak, noemde premier Mark Rutte de stikstofproblematiek "de grootste crisis" die hij als premier meemaakte.

Bijzonder aan het nieuwe plan is dat er zes partijen samen optrekken en met een gezamenlijk voorstel komen. Natuurmonumenten en Natuur & Milieu hebben bijvoorbeeld ook meegewerkt. Dat is van belang omdat bij eerdere oplossingen die door partijen zijn aangedragen "winst voor de één meestal verlies voor de ander" betekende. Dit keer zou er wel een breed draagvlak zijn. In het plan zijn verduurzamingsvoorstellen opgenomen voor onder meer de industrie, bouw- en energiesector.

Weidegang

De benodigde financiering van de overheid moet volgens land- en tuinbouworganisatie LTO Nederland voornamelijk naar de landbouw gaan. Er zouden subsidies moeten komen voor boeren die willen innoveren, bijvoorbeeld door hun stal te vernieuwen zodat mest en urine van hun vee sneller van elkaar worden gescheiden. Daardoor zou er minder stikstof vrijkomen. Ook zouden de boeren meer willen inzetten op weidegang, het met water verdunnen van mest voor het land en minder eiwitrijk voer.

Een andere pijler van het plan bestaat uit een vergoedingsregeling voor boeren en andere grote uitstoters van stikstof die hun bedrijf vrijwillig willen stoppen of verplaatsen naar een andere locatie. Ook stellen de organisaties voor om boeren meer mee te laten helpen met natuurbeheer. Via langjarige contracten, waar ook weer vergoedingen tegenover zouden moeten staan, zouden boeren nog meer kunnen helpen met bijvoorbeeld waterberging.

De voorstellen zouden er voor zorgen dat de stikstofuitstoot in 2030 zo'n 40 procent lager zal liggen. Daarmee zou de uitstoot sneller worden teruggedrongen dan eerder voorzien. Bij recente wetgeving ging de overheid volgens de organisaties nog uit van een afname van 26 procent. De organisaties vragen nu aan de politiek om hun aanpak verder uit te werken. Ook adviseren ze het demissionaire kabinet om het plan voor te leggen aan de Raad van State en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).

Door: ANP