Limburg stimuleert de bouw: Tweede leven voor middeleeuws kerkje

Het St. Clemenskerkje in Oud Merkelbeek, in de gemeente Brunssum, is een klein juweel. Ooit was het daar druk, ook omdat er een Lourdesgrot naast de kerk ligt waar decennialang veel pelgrims op afkwamen. Maar de laatste jaren werd het heel stil en verviel het rijksmonument. Een renovatie en restauratie waren nodig, maar daarmee was een flink bedrag gemoeid: zo’n 800.000 euro. “Zonder het geld van de Provincie Limburg in het kader van de Motie Stimulering Bouw was het nooit gelukt, zeker niet met deze hoge kwaliteit”, aldus wethouder Eric Geurts van de gemeente Brunssum.

Romeinse resten
Het kerkje is al heel oud en stamt uit de twaalfde eeuw. “Het is feitelijk misschien zelfs nog wel wat ouder, aangezien er ook Romeinse elementen in verwerkt zijn”, zo vertelt de wethouder. Het kerkje was ooit onderdeel van een groot kloostercomplex. “Uiteindelijk is die religieuze functie afgenomen; de kerk is aan de eredienst onttrokken, omdat de parochie een ander kerkgebouw kreeg en ook het kloostercomplex is inmiddels gesloopt. Het kerkje – een rijksmonument – moest dringend gerenoveerd worden.”

In totaal is met dit project een bedrag gemoeid van zo’n 800.000 euro. Daarbij was de 400.000 euro subsidie van de Provincie Limburg heel belangrijk volgens Geurts. “We hebben zelf als gemeente een flink bedrag voor dit project vrijgemaakt, en daarnaast hebben we extern geld binnengehaald van de stichting De Limpens die vastgoed beheert in Limburg. Maar zonder het geld van de provincie was het nooit gelukt, zeker niet met deze hoge kwaliteit.”

Regionale aannemer
Eric Geurts: “We hebben dan ook – na een aanbestedingsprocedure – bewust gekozen voor een regionale aannemer, zodat het geld van de provincie ook echt in deze regio terecht zou komen.” Bouwbedrijf Peters uit Brunssum, een lidbedrijf van Bouwend Nederland, heeft deze renovatie vakkundig uitgevoerd.

Aannemer Frans Peters: “Het kerkje was echt toe aan renovatie. Het glas-in-lood, het voegwerk, metselwerk, de mergelranden, diverse eiken balken en spanten, klokkenstoel, tegelvloeren etc. waren in een slechte tot zeer slechte staat.” Naast het aanbrengen van elektra en verwarming zijn tal van zaken onderhanden genomen, zo vertelt Peters. “Zo is het metsel- en voegwerk vernieuwd, is scheurvorming in de gevels weggewerkt en hebben we de eiken balken, muurplaten in het dak van het middenschip en de klokkentoren als mede de glas-in-loodramen gerestaureerd.”

Muurschilderingen
De renovatie van de Clemenskerk zelf is inmiddels nagenoeg afgerond. Wethouder Geurts: “Ook de muurschilderingen die daar door de eeuwen heen zijn aangebracht, maar die inmiddels waren dichtgekalkt, hebben we vrijgemaakt en in ere hersteld.” Daaronder een prachtige schildering van een harp spelende koning David.

“Met de restauratie willen we het kerkje ook klaarmaken voor cultureel-maatschappelijk gebruik. We willen het mogelijk maken dat hier culturele bijeenkomsten worden georganiseerd zoals lezingen en allerlei concerten. Maar het is ook zeer geschikt voor maatschappelijke en religieuze bijeenkomsten. Naast het kerkje bouwen we op dit moment dan ook een ontmoetingsplek waar koffie gedronken kan worden”, aldus Geurts.

Ontmoetingsplek
“Want hoewel de religieuze functie dus misschien wat minder aanwezig is, zie je wel dat de bevolking van Oud Merkelbeek dit een heel waardevolle plek vindt. Zij zullen het kerkje nu ook gaan gebruiken als een ontmoetingsplek voor de bewoners”, vertelt Geurts. “Op het moment dat de renovatie voltooid is, willen we het beheer dan ook overdragen aan een bewonersgroep, zodat zij uiteindelijk ook de activiteiten daar gaan ontplooien.”

De wethouder is enthousiast over het uiteindelijke resultaat: “Waren we niet tot renovatie overgegaan, dan was het kerkje verloren gegaan. Nu hebben we het kerkje op een hoog niveau opgeknapt en kunnen we daar ook weer goede functies aan toevoegen.”